კალათა

დეტალურად

1988 წლის თებერვალში, უკვე ნახევარსაუკუნოვან ასაკს კარგა გადაცილებულს, მოულოდნელად გულმა მიმტყუნა – მიოკარდიუმის ინფარქტი მეწვია... გადავრჩი. საჩქაროდ თავი მოვუყარე ორი ათეული წლის განმავლობაში დროდადრო ნაწერს ნიკო ფიროსმანაშვილის შესახებ; ნაირგვარი სახის მასალა დავალაგე, შეძლებისდაგვარად გავაშალაშინე და გამომცემლობა „ნაკადულს“ გადავეცი. 1990 წელს გამოვიდა კიდეც ჩემი წიგნი „ჩვენი ნიკალა“. წიგნის ჟანრი არ განმისაზღვრავს; მასში გაერთიანებული იყო მოთხრობები, ჩანახატები, ნარკვევები, კრიტიკული ექსკურსები, ხელოვნებათმცოდნეობითი განსჯა... მას შემდეგ კარგა დრომ განვლო და ნელ-ნელა ნიკოს ამოუწურავი თემის სხვადასხვა მხარისადმი მიძღვნილი უამრავი ნამუშევარი დამიგროვდა; მათი ნაწილი ჟურნალ-გაზეთებში გამოქვეყნდა, ორჯერ გამოიცა წიგნადაც. ამჯერად განვიზრახე ძველი და საკმაოდ დიდი გამოუქვეყნებელი ახალი მასალის ერთად თავმოყრა, ძველის ნაწილობრივ გადამუშავება და ყველაფრის ერთ წიგნად გამოცემა. დიდხანს ვარჩევდი კომპოზიციური წყობა-აგებულების, სათაურის, ჟანრობრივი განსაზღვრის ვარიანტებს; ბოლოს, გადავწყვიტე, დამებეჭდა სახელწოდებით: „ფიროსმანი“. (ავტორის წინასიტყვაობიდან). გარეკანზე გამოყენებულია ზეზვა საღლიანის „ნიკო ფიროსმანაშვილის პორტრეტი“.
  • წინათქმა
  • I. დავდივარ სამყაროს სილამაზით მთვრალი...
    • მე ვარ...
    • დავდივარ სამყაროს სილამაზით მთვრალი...
    • მე მიყვარს ტფილისი!
    • ორი მაწანწალა
    • ნიკალას რომ ანდერძი დაეტოვებინა...
    • სეფილი
    • ნიკალას სურათები მოგზაურობენ...
    • ნიკალას „ავტოპორტრეტი“
  • II. ფიროსმანის მონატრება
    • ფიროსმანი (სიმფონია)
    • „ფიროსმანის მონატრება“
  • III. დილა, შუადღე, საღამო, ღამე
    • დილა
    • „გლეხის დედაკაცი ბავშვებით წყალზე მიდის“
    • შუადღე
    • „წითელპერანგა მებადური“
    • საღამო
    • „ლხინი თალარში“
    • ღამე
    • „დათვი მთვარიან ღამეს“
  • IV. მირზაანი. ფიროსმანის ქუჩის სიმფონია. ფიროსმანის საფლავი
    • მირზაანი, 1975
    • მირზაანი, 2002
    • მირზაანი, 2006
    • მირზაანი, 2010
    • ფიროსმანის ქუჩის სიმფონია, 1989
    • ფიროსმანის ქუჩის სიმფონია, 2009
    • ფიროსმანაშვილის საფლავი, 1987
    • ფიროსმანაშვილის საფლავი, 2008
    • ნიკო ფიროსმანაშვილის ძეგლი თბილისში
    • ფრესკის სანახავად ველისციხეს მივემგზავრებით...
  • V. ნიკო ფიროსმანაშვილის სურათების შესახებ
    • „აქტრისა მარგარიტა“
    • „მეეზოვე“
    • „არსენალის მთა ღამით“
    • „სალუდე „ზაქათალა“, „ვირის ხიდი“, „კრწანისი“
    • ნიკო ფიროსმანაშვილის აბრები
    • წარწერები ნიკო ფიროსმანაშვილის სურათებზე
    • ნიკო ფიროსმანაშვილისადმი მიკუთვნებული საეჭვო სურათები
    • ნიკო ფიროსმანაშვილის განადგურებული და დაკარგული სურათები
    • ნიკო ფიროსმანაშვილის ერთი დაკარგული სურათის შესახებ
    • რა ბედი ეწია ივანე კეკუას კოლექციას?
  • VI. ნიკო ფიროსმანაშვილი: მისი დროება და შემოქმედება
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და ხალხური ხელოვნება
    • ნიკო ფიროსმანაშვილის ეპოსური სურათები
    • დიდოსტატი. იყო თუ არა ნიკო ფიროსმანაშვილი პრიმიტივისტი?
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი: მისი დროება, პიროვნება, შემოქმედება
    • რატომ არის ნიკო ფიროსმანაშვილი დიდი მხატვარი?
  • VII. ნიკო ფიროსმანაშვილი და სხვა ხელოვანნი (1)
    • ნიკო ფოროსმანაშვილი და ვაჟა-ფშაველა
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და გრიგოლ რობაქიძე
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და ლადო გუდიაშვილი
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და გიორგი ლეონიძე
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და გალაკტიონ ტაბიძე
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და ტერენტი გრანელი
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და ნიკო სამადაშვილი
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და ჯოტო
    • ნიკო ფოროსმანაშვილი და ანრი რუსო
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი და პაბლო პიკასო
  • VIII. ნიკო ფიროსმანაშვილი და სხვა ხელოვანნი (2)
    • გრიგოლ ჩირინაშვილის ფერწერული ციკლი „ჩემი თბილისი და ფიროსმანი“
    • „ნიკო ფიროსმანაშვილის მშობლიური სოფელი მირზაანი და აქტრისა მარგარიტას პარიზი“
    • საჯილდაო ქვა. გიორგი შენგელაიას მხატვრული ფილმის „ფიროსმანი“ გამო
    • ფიროსმანაშვილისადმი მიძღვნილი ახალი ფილმი „გაგიმარჯოთ ყველას!“
    • გაცრუებული იმედი – თემო ჯაფარიძის წიგნის „ნიკო ფიროსმანი“ გამო
    • აუღებელი ციხესიმაგრე – ზაზა ფირალიშვილის „ფიროსმანის კარიბჭის“ კითხვისას
    • სამადლობელი – ერასტ კუზნეცოვს!
  • IX. ჩვენი ნიკალა
    • სადაური იყო ნიკო ფიროსმანაშვილი?
    • ნიკო ფიროსმანაშვილს შვილი ჰყავდა?
    • ნიკალას სიმღერა
    • ერთხელ კიდევ ნიკო ფიროსმანაშვილის პიროვნების შესახებ
    • ჩვენი ნიკალა
  • XX. ნიკალას დღე და ნიკალას ღამე (პოემა)
    • უსიმღეროდ ვერ ვძლებ...
    • ნიკალას საუბარი ღამესთან
    • ნიკალას საუბარი კოღოსთან
    • დილაადრიან ნიკო ხველას ესაუბრება
    • ნიკალას შეხვედრა დილასთან
    • ნიკალა ესაუბრება ვაზს, ტფილისურ ეზოში აივანზე გასულს
    • მალაკნების ქუჩა – ქალაქის წიგნის ერთი ფურცელი
    • საიდან გაჩნდი აქ, თეთრად მოფარფატე საოცრებავ!
    • ბედო, მოდი, ვიმუსაიფოთ...
    • სანამ ნიკალა ფუნჯით ჯადოქრობას დაიწყებს...
    • ნიკო ესაუბრება შოთას
    • ნიკალა ესაუბრება წითელბუშტიან გოგონას
    • ყველაზე დიდი ბედნიერება
    • ნიკალა ესაუბრება ღვინით სავსე ჭიქას
    • ნიკალა ესაუბრება ღვინის გამოცლილ ჭიქას
    • ქალს ვუგალობ!
    • საოცრებებით ვარ გარშემორტყმული ანუ მომავალი „ვირის ხიდის“ მოლანდება
    • დღე არისო ნათელი...
    • სალხინო სუფრას ვხატავ...
    • ნიკალა ჩასცქერის ღვინის სარდაფში ჩასასვლელს
    • ნიკალა დგას სადარბაზოს წინ
    • ნიკალა შეჰყურებს სავსე მთვარეს
    • ჩემო ღამევ!
  • დამატებები
    • შევქმნათ ნიკო ფიროსმანაშვილის ენციკლოპედია
    • ნიკო ფიროსმანაშვილი – ინტერნეტში გასანთავსებელი ვებ გვერდის ტექსტი
    • IOSEB OMADZE – NIKO PHIROSMANASHVILI