ძველმა ბერძენმა ისტორიკოსმა, „ისტორიის მამამ“, ჰეროდოტემ, ბერძენ-სპარსელთა ომები (ძვ. წ. V ს.) აღწერა. მას უნდოდა, ელინებისა და ბარბაროსების „გასაოცარი საქმეები და ბრძოლის მიზეზები“ არავის დავიწყებოდა.
ჰეროდოტეს ისტორია ცხრა წიგნადაა დაყოფილი და თითოეულს ცხრა მუზათაგან ერთ-ერთის სახელი ჰქვია.
თანამედროვეთათვის ამ მსხვილტანიანი, საინტერესო თხზულების მარტივად გადმოცემა გააადვილა რუსი მეცნიერის მიხეილ გასპაროვის წიგნებმა და, რასაკვირველია, ჰეროდოტეს „ისტორიის“ თინათინ ყაუხჩიშვილისეულმა ქართულმა თარგმანმა.
თხრობა მანანა ფხაკაძის.
- ყდა
- თავფურცელი
- წიგნი I. კლიო (ისტორიის მუზა)
- ბერძენ-სპარსელთა ომის დაწყების მიზეზი
- ლიდიის მეფე კანდავლესი
- ლიდიის მეფე კროისოსი (ძვ. წ. 560-546 წწ.)
- როგორ ხარშავდა მეფე კროისოსი კუს
- კროისოსი მეკავშირეებს ეძებს
- ათენელი ტირანი პისისტრატოსი
- სპარტელების ტეგეელებთან ბრძოლა
- კროისოსი მდინარე ჰალისზე
- კროისოსი მეფე კიროსთან
- სპარსეთის მეფე კიროსი (ძვ. წ. 559-530 წწ.)
- კიროსის დაბადება და ბავშვობა
- როგორ გახდა კიროსი მეფე
- სპარსელების ზნე-ჩვეულებები
- სპარსელები იონიურ ქალაქებს იპყრობენ
- ბაბილონის აღება (ძვ. წ. 538 წ.)
- ბაბილონელების ჩვეულებები
- კიროსის სიკვდილი (ძვ. წ. 529 წ.)
- წიგნი II. ევტერპე (ლირიკული სიმღერების მუზა)
- სპარსეთის მეფე კამბისესი (ძვ. წ. 530-522 წწ.)
- ეგვიპტე და ეგვიპტელი ხალხი, რომელსაც ყველაფერი თავდაყირა აქვს
- ეგვიპტელი ღმერთები და მათი წმინდა ცხოველები
- ეგვიპტელი მეფეები და ეგვიპტური საოცრებები
- როგორ გახდა ქურდი ამასისი მეფე
- წიგნი III. თალეია (კომედიის მუზა)
- მეფე კამბისესი ეგვიპტეში და მისი პირველი ცოდვა
- მეფე კამბისესის ლაშქრობა ლიბიაზე
- მეფე კამბისესის ლაშქრობა ეთიოპიაზე და მისი მეორე ცოდვა
- მეფე კამბისესის აღსასრული
- თვითმარქვია მეფე და შვიდი შეთქმული
- დარიოსის გამეფება (ძვ. წ. 522-486 წწ.)
- ოქროს მომპოვებელი ინდოელები
- პოლიკრატესის ბეჭედი
- კორინთოსის ტირანი კიფსელოსი და მის შვილი პერიანდროსი
- ექიმი დემოკედესი
- ბაბილონის მეორედ დაპყრობა და ძოპიროსის ეშმაკობა
- წიგნი IV. მელპომენე (ტრაგედიის მუზა)
- დარიოსის ლაშქრობა სკვითიაში (დაახლ. ძვ. წ. 521 წ.)
- სკვითების ზნე-ჩვეულებები
- მეფე დარიოსის ლაშქრობა სკვითიაზე
- სკვითებისაგან გამოგზავნილი ჩიტი, თაგვი, ბაყაყი და ხუთი ისარი
- წიგნი V. ტერფსიქორე (ცეკვის მუზა)
- დარიოსის საქმის დაგვირგვინება
- მილეტელი ჰისტიაიოსი. იონიის აჯანყება (ძვ. წ. 499-494 წწ.)
- არისტაგორესი სპარტაში
- არისტაგორესი ათენში
- არისტაგორესის აღსასრული
- წიგნი VI. ერატო (ლირიკული პოეზიისა და ეროტიკული ლექსების მუზა)
- იონიელების დამარცხება
- მილტიადესი ათენში
- ათენისა და ეგინის ბრძოლა
- მეფობის დასასრული სპარტაში
- თავდასხმა ერეტრიაზე
- მარათონის ბრძოლა (ძვ. წ. 490 წ.)
- პაროსის ალყა და მილტიადესის აღსასრული
- წიგნი VII. პოლიმნია (მუსიკის მუზა)
- თერმოპილეს ბრძოლა (ძვ. წ. 480 წ.)
- ქსერქსესმა ზღვა გაწკეპლა
- მეფე ქსერქსესი სტუმრად უმდიდრეს ლიდიელთან
- ქსერქსესის ჯარი
- სპარსელებს უბრძოლველად დანებებული ბერძნები
- ქსერქსესი საბერძნეთის საზღვართან
- ათენელი თემისტოკლეესი
- სპარტის მეფე ლეონიდესი და მისი მებრძოლები
- წიგნი VIII. ურანია (ასტრონომიის მუზა)
- ბრძოლა არტემისიონის კონცხთან
- სალამისი
- თემისტოკლეესის ეშმაკობა და არისტეიდესი
- სალამისის ბრძოლა (ძვ. წ. 480 წ.)
- ქსერქსესის აზიაში დაბრუნება
- თემისტოკლეესის დიდება
- პლატეას ბრძოლა (ძვ. წ. 479 წ.)
- სპარსელი და სპარტელი ელჩები ათენელებთან
- წიგნი IX. კალიოპე (ეპიკური პოეზიის მუზა)
- როგორ დაიღუპა ულამაზესი სპარსელი
- ბერძნებისა და სპარსელების მისნები
- ბრძოლა ქალღმერთი ჰერას ტაძრის წინ
- როგორ ზეიმობდნენ ბერძნები თავის გამარჯვებას
- როგორ მიაღწია გამარჯვების ცნობამ მიკალეს კონცხამდე
- მეფე ქსერქსესის სიყვარული და მასისტესის სიკვდილი
